Op 31 mei 2023 heeft de Trio gemeenschap haar stem laten horen in Kwamalasamutu. In het grootste dorp in Zuid-Suriname heeft de inheemse gemeenschap een protestactie georganiseerd tegen de regering. De bevolking sprak via de Granman tot President Santokhi en Vicepresident Brunswijk. Hierbij liepen de gemoederen hoog op. ‘U moet weten, de totale inheemse gemeenschap in Suriname is door de jaren heen steeds verder gemarginaliseerd. Het begon bij de kolonisator die ons diep het bos in heeft gedwongen. Surinaamse regeringen sinds 1975 hebben ons niet verder geholpen, terwijl onze vragen zich beperken tot basisbehoeften zoals water, stroom, scholing en bescherming van ons bos. Ook de huidige regering heeft zich niet gehouden aan de door hun gedane beloftes tijdens de verkiezingen en daarna. Mijn volk is ontevreden en voelt zich in de steek gelaten door de staat Suriname. De inheemsen van Zuid-Suriname vragen zich af waarom de gedane beloftes geen invulling kunnen krijgen’, dat schrijven zij in een persbericht namens Jimmy Toeroeman, de Granman der Tareno.  

De beloftes die aan hen zijn gedaan, opgesomd in het bericht van de Granman:

1.     Sociaal. De SRD 1800 sociale toelage via het Ministerie van Sociale Zaken zouden ook aan ons worden uitgekeerd. Mijn volk leeft gemiddeld van nog geen SRD 2000 per maand. Onze samenleving is dus volledig afhankelijk van de toelages vanuit de staat, daar er geen tot weinig betaalde werkgelegenheid is in onze gemeenschappen. Tot op heden heeft niemand in Zuid-Suriname deze toelage ontvangen. Onze kinderen lijden hieronder. We kunnen het schoolgeld niet betalen. Kinderen kunnen niet naar school want ze hebben geen slippers en geen schoolmaterialen die wij met SRD’s in de stad moeten kopen.

2.     Stroom en water. Wij zouden 24/7 stroom en water hebben. Tot de dag van vandaag zitten wij regelmatig in het donker. Alleen dankzij NGO’s kunnen we afentoe gasoline krijgen voor de lichtmotor. Onze watertoren is sinds COVID-19 (2021) stuk waardoor er geen drinkwater distributie is in het dorp. Het gevolg is dat onze kinderen ziek worden en onze vrouwen kilometers moeten lopen om water te halen bij de rivier voor normale huishoudtaken.

3.     Educatie. De schoolgebouwen zouden worden afgemaakt, met name de woningen voor leerkrachten. Tot op heden staan er alleen half afgemaakte gebouwen die steedsverder wegrotten. Leerkrachten willen dan niet hier komen en onze kinderen raken daardoor verder achter.

4.     Grondenrechten zouden in dit termijn worden opgelost. Er zijn reeds 2 Granmans overleden sinds de grondenrechten discussie is begonnen: hoelang moeten wij nog praten? Inmiddels vernemen wij dat de regering haar standpunt wijzigt en de discussie verlengd. Daarnaast blijft de regering gebieden uitgeven of zelfs verkopen binnen ons territorium. Suriname wordt beheerd door de overheid, maar dat verkleint onze rechten niet. Wij leven al eeuwen goed met, in én van het bos. De grondenrechten zal ons in staat stellen om onze levenswijze in stand te houden voor onze nakomelingen. Grondenrechten betekent niet dat we houtkap of (goud)mijnbouw willen doen. Het tegenovergestelde is waar: wij hebben dit bos in Suriname al meer dan 5,000 jaar bewaard en we willen dit verder beschermen zonder dat de overheid dat verstoort. Onze overleving is afhankelijk van goed leven met de natuur, onze supermarkt. Grondenrechten gaan ons dat stuk zekerheid geven.

De gemeenschap heeft tijdens het protest besloten dat de politieke partijen VHP, NDP en ABOP niet meer welkom zijn in Kwamalasamutu. Op weg naar de volgende verkiezingen geven zij ook aan de andere politieke partijen mee dat ook deze niet hoeven te komen met nog meer loze beloften. Als gemeenschap beraden wij ons momenteel of we zullen stemmen bij de verkiezingen in 2025.

Wij zijn momenteel volledig afhankelijk van de hulp van organisaties die in ons gebied werken. Ik vraag de regering om met spoed naar ons te kijken, en ons voorrang te geven op economische belangen van buitenstaanders zoals Mennonieten of concessionarissen. Mijn voorouders zijn al weggejaagd uit hun leefgebieden door buitenstaanders; ik ga dit niet nogmaals toestaan.

Tenslotte wil ik u meegeven: inheemsen zijn geen dieren. Behandel ons dus niet als dieren.

Jimmy Toeroemang
Granman der Tareno