INGEZONDEN

“Geen elektriciteit, geen voedsel, geen water, geen brandstof voor Gaza, alles zal worden afgesloten”, zei de Israëlische minister van Defensie Yoav Gallant op 9 oktober. Wat Gaza wel kreeg was volop bombardementen. Het bestoken van 1.000 ‘Hamas-doelen’ was de wraakreactie voor de ‘ongeëvenaarde verrassingsaanval’ van Hamas twee dagen eerder op Israëlisch grondgebied, waarbij ruim 1.300 Israëliërs omkwamen en ruim 3.000 gewond raakten in verschillende dorpen in het grensgebied met Gaza. Daarbij werd geen onderscheid gemaakt tussen mannen, vrouwen, volwassenen, bejaarden en kinderen.

“We vechten tegen menselijke beesten en wij handelen ernaar”, legitimeerde defensieminister Gallant de vergelding die eveneens veel doden en gewonden eiste. Maar Israël mag ook zichzelf de spiegel voorhouden. Zelfs het gezaghebbende Israëlische dagblad Haaretz schreef hierover in mei 2021 met als titel ‘Levens uit Gaza uitgewist: Israël roeit doelbewust hele Palestijnse families uit’.

“De talrijke incidenten waarbij hele gezinnen werden gedood bij Israëlische bombardementen in Gaza – ouders en kinderen, baby’s, grootouders, broers en zussen – bewijzen dat dit geen vergissingen waren. De bombardementen volgen op een besluit van hogerhand, gesteund door de goedkeuring van militaire juristen”, aldus Haaretz. De menselijke maat bij dit 75-jarige conflict van dood en verderf is aan beide zijden totaal zoek, waarvoor weerloze burgers aan weerszijden de hoogste tol betalen. Van beide kanten wordt een rechtvaardiging geclaimd: Israël zijn ‘recht van zelfverdediging’ en de Palestijnen hun ‘recht van zelfbeschikking’.

Geen kant op
De Israëlische premier Benjamin Netanyahu riep de Palestijnen in Gaza op ‘een veilig heenkomen’ te zoeken, want dit is nog maar ‘het begin’. Maar zij kunnen geen kant op. De Gazastrook, slechts 41 kilometer lang en wisselend 6 tot 12 kilometer breed, is met 2,3 miljoen inwoners een van de dichtstbevolkte plekken op aarde. In een week tijd vielen ruim 2.200 doden, onder wie ruim 750 kinderen en ruim 8700 gewonden. Want er is praktisch geen veilige plek in Gazastrook. Het Palestijns-Israëlisch conflict laaide 75 jaar geleden op nadat de Verenigde Naties (VN) na de Tweede Wereldoorlog in 1947 het land Palestina opdeelde in een Joodse en een Arabische staat, met Jeruzalem als internationaal beheerd gebied. De Joden aanvaardden het plan, maar de Arabieren verwierpen het als onrechtvaardig.
In 1948 werd de onafhankelijkheid van de staat Israël uitgeroepen. Dit leidde tot een oorlog met de omliggende Arabische landen, die Israël niet erkenden, waarbij honderdduizenden Palestijnse Arabieren uit hun huizen werden verdreven. Hiermee werd de Palestijnse vluchtelingenkwestie een feit. Het conflict leidde tot meerdere oorlogen, vredesonderhandelingen, territoriale geschillen, en blijvende spanningen tussen Israël en de Palestijnen.

‘Stelselmatige onderdrukking’
“Het geweld van Hamas is niet te rechtvaardigen maar komt wel voort uit 75 jaar van ontheemding van de Palestijnen en stelselmatige Israëlische onderdrukking”, stelt de Nederlandse historicus Tineke Bennema, die drie boeken over het conflict schreef. Israël is doorgeschoten in zijn recht tot ‘zelfverdediging’. Hoewel Gaza sinds 2005 niet meer wordt bezet door Israël, komt de complete blokkade op hetzelfde neer. Goederentransport en personenverkeer in en uit de Gazastrook worden strikt gecontroleerd.

Niemand kan Gaza in of uit zonder Israëlische instemming. Eveneens Egypte houdt het zuidelijk stukje grens portdicht. Gesproken wordt van de ‘grootste openluchtgevangenis’ of ‘grootste concentratiekamp’ ter wereld. Ook het luchtruim en de Middellandse Zee worden geblokkeerd en er is een ruime bufferzone aan de grens ingesteld, die niet mag worden bewoond of bewerkt voor landbouw. Zo wil Israël zich beschermen tegen raketaanvallen en infiltrerende militanten. Dat blijkt dus nu een illusie.

Gaza is totaal of goeddeels afhankelijk van Israël als het gaat om (toevoer van) elektriciteit, drinkwater, brandstof en telecommunicatie. De instelling van de bufferzone levert jaarlijks een geschat verlies aan voedselproductie op van circa 75.000 ton. Ongeveer één miljoen mensen (dus de helft van de bevolking) hebben elke dag voedselhulp nodig. Volgens de VN is 80 procent van de bevolking afhankelijk van internationale hulp.

Gedane zaken kennen op een bepaald moment geen keer. De Joodse staat is een feit en 83 procent van de VN-lidstaten erkennen hem. Ook vanuit Arabische en islamitische landen is een kentering. Zo worden de Abraham-akkoorden van 2020 met verschillende Arabische Golfstaten, Soedan en Marokko gezien als een belangrijke diplomatieke doorbraak. Echter Hamas en directe buurlanden zoals Syrië, Jordanië en Libanon erkennen Israël nog steeds niet. Evenmin het grote en invloedrijke Iran. Saoedi-Arabië stelt zich niet langer vijandig op maar wil geen formele diplomatieke betrekkingen aangaan totdat een ‘rechtvaardige oplossing’
is gevonden voor het Israëlisch-Palestijnse conflict.

Onrechtmatige nederzettingen
Precies hier knelt de schoen, gelet op de vele commentaren. Onder huidig premier Benjamin Netanyahu heeft Israël sinds vorig jaar de meest rechtse regering in zijn bestaan, met ‘extreemrechtse en ultraconservatieve’ coalitiegenoten die net als Hamas een hardvochtige lijn volgen. Deze regering wil als olie op het vuur nog meer Israëlische nederzettingen bouwen op de Westelijke Jordaanoever waar Palestijnen hun toekomstige staat willen stichten.

Volgens diverse (niet-bindende) resoluties van de Algemene Vergadering van de VN is het bouwen en uitbreiden van de nederzettingen onrechtmatig. Ook het Internationaal Gerechtshof neemt dit standpunt in. De kolonisatie op de Westoever, waarbij Palestijnen wetteloos worden verdreven uit hun woningen en woonplaats, heeft dus, zo valt her en der te lezen, niets te maken met ‘zelfverdediging’, maar alles met kolonisatie, machtsmisbruik en onderdrukking, grenzend aan apartheid.

VN-topman António Guterres heeft zijn zorgen geuit over dat Israël de toevoer van onder meer stroom, elektriciteit en brandstof blokkeert. “Het was al extreem nijpend en zal nu alleen maar exponentieel verslechteren.” Ook mensenrechtenorganisaties spreken zich uit. “Een bezette bevolking van voedsel en elektriciteit beroven is een collectieve straf, een oorlogsmisdaad, net als verhongering gebruiken als wapen”, stelt Omar Shakir van Human Rights Watch. De Palestijnen bevinden zich nu letterlijk in een deadlock. Er kan nooit vrede voortkomen uit zo een ongelijkwaardige situatie.

De Partij voor Recht en Ontwikkeling (PRO) stelt zich op het standpunt dat alle geweld tegen weerloze burgers, zowel Israëli’s als Palestijnen, altijd veroordeeld moet worden. Maar Israël zal hoe dan ook zijn ‘recht van zelfverdediging’ naar
aanvaardbare verhoudingen moeten terugbrengen, want blijvende onderdrukking zal altijd leiden tot verzet en de Palestijnen, Hamas, zullen andere middelen moeten inzetten dan geweld om hun recht te claimen. Om deze vicieuze cirkel te doorbreken moet daarom met voorrang worden gewerkt aan een juridische beslechting van het conflict door een internationaal, speciaal daartoe
opgezet, tribunaal. Laat het recht haar werk doen! In een democratische wereld dienen wij met z’n allen zich te onderwerpen aan het recht. Zo staat in de filosofie van de PRO geschreven.

Koloniale verhoudingen
Tijdens de Tweede Wereldoorlog zijn ongeveer 6 miljoen joden in concentratiekampen omgebracht in Europa door het Duitse naziregime. Maar er waren veel tekortkomingen in de reactie van andere regeringen, waaronder de Engelse en Amerikaanse, en internationale instanties. De ‘Holocaust’ was de directe aanleiding voor deze ondoordachte en wellicht vooral uit schuldgevoel ingegeven oprichting van de Joodse staat in Palestina door de betrokken westerse landen. De intentie was kennelijk goed bedoeld maar het resultaat laat duidelijk te wensen over.

Vanwege de koloniale verhoudingen waren de rechten van Arabische Palestijnen van ondergeschikt belang. Zie hier alle bloedige gevolgen. Daarom zullen vooral de juridische instituten van de wereld ingezet moeten worden om zo spoedig mogelijk een einde te mensen aan deze oorlog, die met zoveel verlies van mensenlevens gepaard blijkt te gaan. Landen zullen, in de ogen van PRO, net als burgers, ertoe geholpen moeten worden om hun conflicten niet met wapens uit te vechten maar met een rechtsstrijd ten overstaan van daartoe in het leven te roepen Internationale fora.

“Zelfs oorlogen hebben regels”, zegt VN-topman António Guterres over het blokkeren van de toevoer van brandstof, voedsel en water aan Gaza en dat daarom ‘onmiddellijke humanitaire toegang’ nodig is in heel Gaza. De PRO schaart zich achter zijn woorden. “Het is tijd dat de internationale gemeenschap samenkomt voor de bescherming van burgers en het vinden van een duurzame oplossing voor deze eindeloze cyclus van dood en vernietiging.”

Partij voor Recht en Ontwikkeling