RB Leipzig begon in 2009 aan een ongekend snelle opmars naar de Europese top. De finale van de Champions League lonkt. De avond dat Diego Maradona in de DDR moet spelen, met de westerse merknaam ‘Mars’ pontificaal op zijn lichtblauwe shirt, komen er zo’n tachtigduizend mensen naar het Zentralstadion van Leipzig. Het is 26 oktober 1988 en de magie van Europees voetbal maakt zich meester van het thuispubliek, dat toeziet hoe Lokomotive Leipzig het Napoli van ‘El Diego’ op 1-1 houdt.
Leipzig is dan een stad waar sport centraal staat. Vermaard om de prestaties van Lokomotive en de Oost-Duitse jacht op olympische medailles vanuit de lokale Hochschule for Körpercultur – met behulp van doping. Na de val van de Muur in 1989 is dat voorbij. Oost-Duitse voetbalclubs kunnen die uit het Westen niet bijbenen en verdwijnen uit beeld. Van sportstad Leipzig rest jarenlang niets dan herinneringen aan een verloren tijdperk.
Tot 2009. Dan wordt een van de meest atypische clubs van Europa opgericht: RB Leipzig. Dinsdagavond kan de club zijn indrukwekkende opmars een vervolg geven met plaatsing voor de Champions League-finale. Daarvoor moet er in Lissabon worden gewonnen van Paris Saint-Germain.
Is het verhaal van RB Leipzig een voetbalsprookje? Het is maar net aan wie je het vraagt. Fans van de club zullen het beamen, met verwijzing naar de statistieken. In 2010, een jaar na oprichting, promoveert RB Leipzig naar de vierde divisie, in 2013 naar de derde divisie en in 2014 naar de tweede Bundesliga. Promotie naar de Bundesliga volgt in 2016, waarna Leipzig in vier jaar tijd weet door te dringen tot de laatste vier in de Champions League. Welhaast een mirakel.
Veel Duitse voetbalfans denken hier anders over. Zij weten dat RB Leipzig staat voor Red Bull Leipzig, ook al heeft de Oostenrijkse frisdrankfirma de club officieel RasenBallsport Leipzig gedoopt; Bundesligaregels staan het clubs niet toe om onder een merknaam te spelen.
In de ogen van deze supporters dient de club als reclamevehikel om meer blikjes energiedrank te verkopen, en dat strookt niet met hun idee dat voetbalclubs er zijn voor de fans. „Geen erkenning voor de stieren”, aldus aanhangers van Union Berlin op een spandoek in een duel met RB Leipzig. Die van Darmstadt: „Hier sterft traditie”. Elders werd een afgehakte stierenkop op het veld gegooid, de bus beklad met verf. Hooligans van Borussia Dortmund gingen rond hun eigen stadion op zoek naar fans met een rood-witte sjaal of shirt – inclusief vrouwen en kinderen.
Eintracht Frankfurt weigert domweg om het clublogo van RB Leipzig op het scorebord te tonen. Er staan twee rode stieren in het embleem en Eintracht wenst geen ‘reclame te maken’ voor Red Bull. Veel directeuren in de Bundesliga zeggen: bij die club zou ik nooit willen werken.
Toch zit er ook een andere kant aan het verhaal. Behalve dat RB Leipzich feitelijk niets illegaals doet, biedt het topvoetbal in een stad die daar decennia lang van verstoken was. Zoals in de Verenigde Staten elke stad zonder club een potentiële locatie voor een team uit een van de grote leagues: American football, honkbal, basketbal of ijshockey. De oprichters gaan er vanuit dat ze daarmee een behoefte vervullen, niet dat ze worden weggehoond omdat het hun club aan traditie ontbreekt.
Bij Red Bull zagen ze dat Leipzig een blinde vlek was op de Duitse voetbalkaart. De stad telde slechts semi-professionele clubs, maar Lokomotive Leipzig stond bekend om zijn extreemrechtse fans, en BSG Chemie Leipzig had vooral een ultralinkse achterban. Niet ideaal voor wie vrij van politieke voorkeur voetbal wil zien en dus nam Red Bull in 2009 de licentie van een amateurclub over.
Dat RB Leipzig is uitgegroeid tot een concurrent van Rekordmeister Bayern München, is niet zozeer het gevolg van dure aankopen; de club betaalde nooit meer dan 20 miljoen euro voor een speler. Anders dan bijvoorbeeld Manchester City of PSG, de tegenstander in de halve finale, dankt Leipzig zijn succes vooral aan een uitgekiend beleid. Ja, Red Bull bouwde in 2009 een ultramodern trainingscomplex van 33 miljoen euro, maar de spelers werden op jonge leeftijd geselecteerd om stap voor stap te worden klaargestoomd voor de top.
Zoals Yussuf Poulsen, die in de tweede divisie van Denemarken werd gescout toen RB Leipzig nog in de lagere regionen speelde. „We hebben veel spelers die binnen zijn gekomen toen we in de tweede of derde divisie speelden”, zei hij dit jaar tegen ESPN. „Ze zijn voor heel, heel weinig gekocht. We hebben vijf of zes spelers die samen nog geen tien miljoen euro hebben gekost.”
Onder leiding van Julian Nagelsmann – een van de meest geprezen trainers in Europa, en niet alleen omdat hij pas 33 jaar is – schakelde Leipzig donderdag Atlético Madrid uit (2-1). Nota bene zonder topscorer Timo Werner, die zijn transfer naar Chelsea niet wilde uitstellen voor de slotfase van de Champions League.
De media worden steeds lovender over de krachttoer van Leipzig, net als een van de grootste filosofen die de voetbalwereld rijk is: de Argentijn Jorge Valdano, wereldkampioen in 1986 en oud-trainer van Real Madrid. Bij het afdalen van de trappen in het stadion in Lissabon stak Valdano donderdag lachend zijn duim op naar Duitse journalisten in het stadion.
Mannen als Valdano kijken anders naar RB Leipzig dan de aanhangers van traditie. Wie Red Bull wegdenkt, ziet een sprankelend elftal dat met een beetje geluk zomaar de Champions League kan winnen elf jaar na oprichting.