Nieuw genetisch, historisch en etnobotanisch onderzoek van Wageningen University & Research (WUR) en Naturalis heeft de herkomst van de Marron-rijstvariëteiten ontrafeld. De afstammelingen van Afrikanen die de slavernij ontvluchtten, verbouwen al eeuwen rijst in de binnenlanden van Suriname en Frans-Guyana. Die verschillende planten weerspiegelen 350 jaar koloniaal verleden.

Tussen 2017 en 2023 interviewden hoogleraar Tinde van Andel en promovendus Nicholaas Pinas bijna honderd vrouwen in de binnenlanden van Suriname en Frans-Guyana over welke typen rijst zij planten zij, en waar die rijst volgens hen vandaan komt. In veel verhalen klonk door dat hun voorouders de rijst hadden meegenomen uit West-Afrika.

Evolutiebioloog Marieke van de Loosdrecht analyseerde in samenwerking met hoogleraar Eric Schranz het DNA van 136 rijstvariëteiten van de Marrons. Een groot deel van de onderzochte Marronvariëteiten blijkt genetisch nauw verwant aan traditionele cultuurrassen uit West-Afrika. Van de Loosdrecht legt uit: “Tijdens de trans-Atlantische slavenhandel werden zowel Afrikaanse zwarte rijst als Aziatische rijst uit West-Afrika naar Noord- en Zuid-Amerika verscheept. Gevluchte Marrons namen de zaden van plantages mee naar de binnenlanden.” Andere variëteiten zijn onder meer te linken aan rijst die meegenomen is door Javaanse contractarbeiders of Hmong-migranten uit Laos en Vietnam. 

De Marrons telen al eeuwenlang sterke gewassen zonder de ecologie te verstoren. Pinas geeft aan dat de genetische variatie van al die rijst waarover de Marrons beschikken zo groot is, dat ze kunnen meebewegen met de ecologische omstandigheden.