De directeur van de in Suriname gevestigde oliehandel Newco Trading NV richtte in Nederland een eenmanszaak op, met als bij de KvK geregistreerde activiteit ‘administratiekantoor’. ABN Amro kreeg naar eigen zeggen ook na het uitvoeren van een uitvoerig klantonderzoek nog steeds onvoldoende zicht op het betaalgedrag van het administratiekantoor en zegde de bedrijfsrekening op. De Surinaamse directeur spande een kort geding aan om dat te voorkomen, maar de rechtbank Amsterdam laat de opzegging en de registratie van het bedrijf op een interne anti-witwaslijst van de bank in stand. Bij het aanvragen van de bedrijfsrekening werden verschillende vragen onjuist beantwoord en de gebruikte geldroute – contanten vanuit Suriname door particulieren laten overvliegen naar Nederland en deze dan via een betaalkantoor op de bedrijfsrekening storten – roept vragen op. Dit meldt Accountancy Vanmorgen die het vonnis heeft ingekeken.
Op 15 maart 2021 registreerde de directeur bij de Kamer van Koophandel een eenmanszaak met als activiteit ‘administratiekantoor’. Sinds 19 maart 2021 houdt de man bij ABN Amro een zakelijke rekening aan ten behoeve van de eenmanszaak. Ook bij ING is er een zakelijke rekening op naam van het administratiekantoor.
In februari en maart 2022 stelde ABN Amro vragen over het gebruik van de bedrijfsrekening van het administratiekantoor. De bank vond de beantwoording onvoldoende en na een bezwaar- en klachttraject werd de relatie uiteindelijk op 10 januari 2023 definitief opgezegd per 10 maart 2023.
Kort geding: cash per vliegtuig
Volgens de directeur verlopen de geldstromen als volgt, somt de voorzieningenrechter op: ‘In Suriname betalen de klanten van Newco haar giraal of contant in Surinaamse of US dollars voor de geleverde smeeroliën. Op verzoek van [eiser] /Newco gebeurt het merendeel contant. Het contante geld wordt vervolgens in Suriname bij cambio’s (wisselkantoren) omgewisseld voor euro’s. Een klein deel van deze contante euro’s gaat via Western Union naar Nederland. Het overgrote deel wordt door vrienden en kennissen van [eiser] per vliegtuig naar Nederland gebracht. Die worden bij (RCCS en vervolgens bij rechtsopvolger) Ziemann Cashservice gestort in zogenoemde smartsafes. Ziemann maakt het geld giraal over naar de Bedrijfsrekening bij ABN AMRO. Op de rekeningafschriften zijn deze afstortingen zichtbaar voor ABN AMRO. Vervolgens worden van deze rekening de drie leveranciers (gevestigd in Trinidad en Tobago, Verenigde Arabische Emiraten en Nederland) van Newco giraal betaald.
Bij de voorzieningenrechter stelt de directeur dat hij niets verkeerd doet. In het licht van wat de directeur over de contante geldstromen aanvoert constateert de voorzieningenrechter echter dat hij, bij het aanvragen van de bedrijfsrekening, moet hebben geweten dat enkele antwoorden op door de bank gestelde vragen niet klopten. ‘Naar eigen zeggen had hij de eenmanszaak [handelsnaam] immers juist opgericht als verlengstuk van Newco en ging het voor een groot deel om betalingsverkeer met diverse buitenlanden en om merendeels contante stortingen op de Bedrijfsrekening (zij het indirect via Ziemann). ABN AMRO heeft er terecht op gewezen dat het in ontvangst nemen van grote hoeveelheden contant geld (in de periode oktober 2021 tot en met maart 2022 bijna € 8 ton) op grond van de criteria van de FIU een indicator is voor witwassen. Het is dan ook aannemelijk dat ABN AMRO, zoals zij stelt, de aanvraag voor de Bedrijfsrekening niet zou hebben gehonoreerd, althans niet zonder nader onderzoek, als de vragen waarheidsgetrouw waren beantwoord.’
Geldstromen niet voldoende inzichtelijk
Verder heeft de man de geldstromen niet voldoende inzichtelijk kunnen maken, oordeelt de voorzieningenrechter. Er is geen sluitende administratie. Wel zijn er overzichten verstrekt van contante ontvangsten waarop ook de jaarrekeningen zouden zijn gebaseerd, en bonnetjes die niet op naam staan maar slechts op datum. De advocaat van de directeur kon niet meer verklaren dan dat wanneer alsnog alle kasstroomoverzichten en bonnetjes zouden worden overgelegd een waarschijnlijk nagenoeg sluitende administratie zou kunnen worden gemaakt. De rechtbank vindt het begrijpelijk dat ABN Amro daarmee geen genoegen neemt.
CAAML-lijst
De vorderingen van de directeur kunnen niet worden toegewezen. Dit geldt naar het oordeel van de rechtbank ook voor het gevorderde verbod tot opneming van de persoonsgegevens in de Client Acceptance and Anti Money Laundering-lijst, de zogenoemde CAAML-lijst. ‘ABN AMRO heeft onweersproken aangevoerd dat deze exclusief interne lijst als doel heeft dat ABN AMRO inclusief haar dochterondernemingen kan onthouden dat zij afscheid van cliënten heeft moeten nemen omdat zij niet (meer) kan voldoen aan haar wettelijke (Wwft) verplichtingen. Als een voormalige cliënt binnen vijf jaar opnieuw bij ABN AMRO of een dochteronderneming klant wil worden, zal ABN AMRO de uitkomsten van het klantenonderzoek meenemen bij de beoordeling van de aanvraag. Dit kan (maar hoeft niet te) resulteren in een weigering van de aanvraag. Aangezien de bank deze informatie niet deelt met derde partijen, bestaat geen reden om te vermoeden dat het plaatsen op de CAAML-lijst gevolgen zal hebben voor de relatie van de (ex-)cliënt met een andere financiële instelling, aldus steeds ABN AMRO.’
De rechtbank vindt dat de omstandigheden het opnemen van de persoonsgegevens van de directeur in de CAAML-lijst rechtvaardigen. ‘Gezien de zwaarwegende gronden die ABN AMRO in dit geval heeft voor de opzegging van de bankrelatie en de relatief lichte maatregel van de registratie op de CAAML-lijst – een intern register dat alleen leidt tot een signalering van eerder geconstateerde risico’s en een verscherpt cliëntonderzoek als een nieuwe aanvraag bij ABN AMRO of haar dochters wordt gedaan – weegt het belang van [eiser] om niet te worden geregistreerd niet zwaarder dan het belang van ABN AMRO. Daarmee is ook voldaan aan de eisen van subsidiariteit en proportionaliteit.’
